Konwersacja – poziom zaawansowany
Cele:
- Dostarczenie podstaw i struktur umożliwiających prowadzenie rozmowy
- Rozwinięcie świadomości obecności rówieśników
- Dostarczenie środków dla interakcji społecznych, zdobywania i utrzymywania przyjaźni.
- Nawiązywanie dobrych relacji z innymi osobami w szkole, pracy i w czasie wolnym.
- Poznanie zainteresowań innych osób.
- Poszerzenie horyzontów ucznia, aby mógł czerpać przyjemność z większej ilości doświadczeń.
Przebieg:
Na początku program zakłada pamięciowe wykluczenie konwersacji. Z biegiem czasu, prowadzone rozmowy staną się bardziej naturalne.
Zwróć uwagę na dziedziny, które mogą wchodzić w zakres zainteresowań ucznia.
Nawet ważniejsze może być wprowadzenie tematów, które zainteresują towarzysza zabawy.
Przykłady tematów rozmowy:
- Zabawki
- Zainteresowania
- Szkoła
- Co się wydarzyło w ubiegłym tygodniu
- Co się będzie działo w przyszłym tygodniu
- Opowiadanie o tym, co się dzieje teraz
- Ważne wydarzenia
- Programy telewizyjne
- ulubione postaci
- Filmy
- Muzyka
- Gry komputerowe
- Sport
- Zajęcia pozaszkolne
- Wakacje
- Aktualne wydarzenia
- Ciekawe miejsca
- Kupowanie ubrań
- Znane osobistości
- Przyjaciele
- Osoby płci przeciwnej
Dobór tematów jest uzależniony od wieku, poziomu, rozwoju, umiejętności językowych i zainteresowań.
Faza1: Powiedz i zapytaj
Postępuj zgodnie ze scenariuszem nauczania podstawowych umiejętności rozróżniania. Naucz wykonywać prawidłowo powyższe dwa polecenia. Przykład: Powiedz mamie o obiedzie i Zapytaj mamę o obiad.
Faza 2: Prawidłowy przekaz niewerbalny w rozmowie
Na przykład odległość od rozmówcy, kontakt wzrokowy, uśmiech i kiwanie głową, itd). Zacznij rozmawiać z uczniem i zachęć go do pokazania odpowiednich zachowań niewerbalnych. W razie potrzeby zastosuj podpowiedzi.
Faza 3: Sposób prowadzenia rozmowy
Na przykład słuchanie, oczekiwanie na możliwość wtrącenia się, sposoby pozostawania przy wybranym temacie, sposoby zmiany tematu, itd. Zacznij rozmawiać z uczniem i zachęć go do stosownego zachowania podczas rozmowy. W razie potrzeby zastosuj podpowiedzi.
Faza 4: Tematy rozmowy
Stwórz liczbę tematów, na które uczeń będzie mógł dyskutować z rówieśnikami i dorosłymi, których zna. Przy każdym temacie uczeń powinien wymienić rzeczy, o których mógłby wspomnieć w rozmowie.
Faza 5: Odpowiadanie na proste pytania dotyczące wybranego tematu
Co, gdzie, kiedy, jak, itd.
Faza 6: Odpowiadanie na stwierdzenia dotyczące wybranego tematu
Faza 7: Zadawanie pytań
Zacznij gdy uczeń będzie potrafił rozróżnić wszystkie podstawowe pytania: Dlaczego? Gdzie? Kiedy? Co? Który? Jaki? Aby przyspieszyć ten proces, poproś ucznia aby zadał pytanie koledze i pokaż kartę z napisanymi na niej odpowiednim pytaniem (np. CO?). Uczeń może na przykład zacząć od pytania Co robiłeś wczoraj wieczorem? Gdy uzyska odpowiedź, zachęć go do zadania następnego pytania (np. KTO; KTO poszedł z tobą?
Faza 8: Rozpoczęcie tematu rozmowy
Wiesz, co dzisiaj robiłem?, Zgadnij co.
Faza 9: Rozpoznawanie zainteresowań innych osób
Zacznij od poproszenia ucznia, aby zadawał pytania różnym osobom i zrobił listę rzeczy, które uważają za ciekawe i tych, które je nudzą. Następnie przedstaw mu różne tematy i każ powiedzieć, które dana osoba uważałaby jego zdaniem za interesujące, a które za nudne.
Faza 10: Zadaniem ucznia jest rozpoczęcie rozmowy z drugą osobą od powiedzenia jej czegoś ciekawego
Uczeń powinien zacząć od stwierdzenia typu, Zgadnij co… lub Hej, Jurku… albo Powiedzieć ci coś…? Tematy mogą dotyczyć jakiegoś bieżącego wydarzenia lub czegoś, co uczeń niedawno robił.
Faza 11: Rozpoznawanie, kiedy koledzy tracą zainteresowanie rozmową.
Do nauczenia tej umiejętności wykorzystaj odgrywanie scenek i przykładowe filmy nagrane na wideo. Później pokaż sytuacje autentyczne. Nagradzaj ucznia za prawidłowe odczytanie znaków, wysyłanych przez rozmówcę. Uśmiech i kontakt wzrokowy wskazują na zainteresowanie. Odwracanie wzroku, wiercenie się i spoglądanie na zegarek świadczą o braku zainteresowania rozmową.
Faza 12: Przywoływanie wcześniejszej rozmowy na jakiś zapadający w pamięć temat, a następnie sprawdzanie po jakimś czasie, ile uczeń zapamiętał z tej rozmowy.
Początkowo czas między rozmową, a przypominaniem jej, będzie musiał być dość krótki. Aby pomóc uczniowi w przypomnieniu sobie rozmowy możesz zastosować tak zwane kotwice np. odwoływanie się do miejsca, w którym rozmowa się odbyła.
Konwersacja – lista kontrolna
Oceny 1-5 (5 jest oceną najwyższą)
- _ _ _ Odpowiednia odległość od rozmówcy (nie za blisko i nie za daleko)
- _ _ _ Utrzymywanie prawidłowego kontaktu wzrokowego
- _ _ _ Brak zbędnego dotykania
- _ _ _ Reakcje na stwierdzenia innych osób (kiwa głową, uśmiecha się, itd.)
- _ _ _ Brak wtrącania się przerywania wypowiedzi innych osób (kiwa głową, uśmiecha się, itd.)
- _ _ _ Brak wtrącania się i przerywania wypowiedzi innych osób
- _ _ _ Słuchanie tego, co inni mają do powiedzenia
- _ _ _ Trzymanie się tematu rozmowy
- _ _ _ Brak nagłych zmian tematu, przeskakiwania z tematu na temat
- _ _ _ Płynne wprowadzanie nowego tematu
- _ _ _ Kończenie poprzedniego tematu, gdy temat rozmowy się zmieni
- _ _ _ Rozwijanie tych tematów rozmowy, które inni uważają za interesujące
- _ _ _ Brak przykrych i niegrzecznych uwag na temat wyglądu i zachowania innych osób
- _ _ _ Pozwalanie innym osobom na zabranie głosu
- _ _ _ Niezagłuszanie i nieprzekrzykiwanie innych osób
- _ _ _ Umiejętne zakończenie rozmowy
- _ _ _ Mówienie odpowiednio głośno
źródło: R. Leaf, J. McEachin, Praca nad rozwojem…, Wydawnictwo LTW, Warszaw 2017
