Percepcja słuchowa
Ćwiczenia usprawniające analizę słuchową
Analiza:
- słyszanych sylab;
- głoskowa wyrazów (skojarzenie głoski ze znakiem graficznym);
- wyrazów dwu- i trzysylabowych w mowie głośnej i cichej.
- Ćwiczenia na materiale słownym i pozawerbalnym.
- Dzielenie zdań na wyrazy, podawanie liczby wyrazów w zdaniu.
- Określanie głosek w nagłosie i w środku wyrazów.
- Czytanie sylab ukazywanych w krótkich ekspozycjach.
- Czytanie wierszyka i podkreślanie rymów.
- Dobieranie rymujących się nazw obrazków, wyrazów; wymyślanie własnych przykładów.
- Liczenie głosek i sylab w wyrazach.
- Modelowanie wyrazu za pomocą liter.
- Określanie długości wyrazu na podstawie liczby sylab.
- Podawanie wyrazu rozpoczynającego się wymienioną głoską lub sylabą.
- Podział prostych wyrazów na sylaby, wyklaskiwanie wypowiadanych sylab.
Rozpoznawanie:
- podanej głoski w nagłosie, śródgłosie i wygłosie wyrazów;
- początku i końca oraz następstwa wymienianych wyrazów;
- podanej sylaby w wyrazie;
- obrazków na podstawie pierwszych głosek ich nazw.
- Rozwiązywanie rebusów.
- Rozróżnianie zdań długich i krótkich na podstawie liczby wyrazów w zdaniu.
- Śpiewanie wyrazów i piosenek sylabami.
- Tworzenie sylab.
- Uzupełnianie początkowych i końcowych sylab w wyrazach.
- Wskazywanie miejsca głoski na schemacie, usuwanie głoski.
- Wydzielanie sylab i ich wzmacnianie liczmanami, ruchami.
- Wykrywanie różnic i podobieństw między wyrazami (pierwsza i ostatnia głoska, liczba głosek, sylab).
Wyodrębnianie:
- określonej głoski w nazwach przedmiotów;
- samogłoski na początku wyrazu;
- zdań z krótkich wypowiedzi;
- wyrazu ukrytego w innym wyrazie.
- Zaznaczanie sylab w wyrazach z falbankami.
- Zestawienie obrazka ze schematem budowy dźwiękowej wyrazu.
Ćwiczenia usprawniające syntezę słuchową
- Czytanie wyrazów sylabami, później całościowo.
- Kończenie zaczętego wyrazu.
- Przekształcenie wyrazów przez przestawienie głosek.
- Pisanie sylab, wyrazów.
- Składanie sylab z głosek, wyrazów z sylab.
Synteza:
- usłyszanych głosek;
- wyrazów złożonych z trzech do pięciu głosek; czterech do ośmiu głosek;
- wyrazów dwu- i trzysylabowych w mowie głośnej i cichej.
Szeregowanie wyrazów według kolejności ich wypowiadania
Układanie trzy-, czterowyrazowych zdań z rozsypanki.
Tworzenie wyrazów:
- dwusylabowych i dłuższych;
- z pierwszych, ostatnich głosek nazw obrazka, a następnie bez obrazka;
- z różnych głosek i liter;
- przez łączenie sylab ze spółgłoską.
Układanie:
- zdań i wyodrębnianie w nich wyrazów;
- krótkich zdań;
- prostych wyrazów z klocków literowych.
Wytworzenie zwiazku słuchowo-wzrokowego.
Ćwiczenia pamięci słuchowej
- Analiza sylabowa usłyszanego wyrazu, zdania.
Dobieranie obrazków:
- których nazwy posiadają w środku określoną głoskę, na przykład [a]: mak, rak;
- według schematu.
Doskonalenie pamięci słuchowej w oparciu o ćwiczenia muzyczno-ruchowe i słowne, zabawy z rytmem i dźwiękiem.
Naśladowanie dźwięków zegara.
Opowiadanie treści usłyszanych bajek, opowiadań.
Powtarzanie:
- prezentowanych struktur rytmicznych;
- sekwencji dźwięków;
- ciągów słownych i zdań;
- wierszyków, piosenek, rymowanek.
Reagowanie na określone dźwięki.
Rozpoznawanie znanych piosenek po melodii i rytmie.
Rozwiązywanie zagadek zadawanych ustnie.
Realizowanie ruchem (klaskaniem, tupaniem) usłyszanego rytmu.
Zapamiętywanie:
- krótkich rymowanek i wierszyków;
- cztero-, pięciowierszowych wyliczanek;
- nazw i odgłosów zwierząt domowych zawartych w piosence;
- kolejnych słów w zdaniu;
- liczby wyrazów w zdaniu;
- liczby sylab w wyrazie.
Ćwiczenia fonacyjne
Mówienie krótkich tekstów z różnym natężeniem głosu: najpierw głośno, potem coraz ciszej, aż do szeptu.
Zabawy:
- rozwijające wrażliwość słuchową;
- ortofoniczne, logopedyczne, oddechowe.
Ćwiczenia słuchu fonematycznego
- Doskonalenie słuchu fonematycznego i artykulacji głosek w oparciu o materiał słowno-obrazkowy.
- Dopasowywanie litery do ilustracji.
- Liczenie sylab w wyrazach i dotykanie obrazkiem cyfr odpowiadających kolejności sylab w wyrazie.
- Powtarzanie par słów zawierających opozycyjne głoski, na przykład pary-bary.
- Podawanie sylab i wyrazów z określoną głoską.
- Różnicowanie słów podobnie brzmiących, na przykład: czapka – żabka, bucik – budzik.
- Segregowanie obrazków ze względu na właściwości głosowe w ich nazwach, na przykład głoska dźwięczna – bezdźwięczna.
- Tworzenie ciągów wyrazów, w których końcowa sylaba jednego jest początkową drugiego, np. przykład: mama – mata – tama.
- Wskazywanie obrazka, którego nazwa zawiera daną głoskę.
źródło:
- K. Grabe, E. Zarębińska, Program dydaktyczno-terapeutyczny dla dzieci z upośledzeniem lekkim – górna granica, eduforum.pl
- R. Naprawa, A. Tanajewska, K. Szczepańska, Uwierz w siebie…, Harmonia Universalis, Gdańsk 2012
