Percepcja słuchowa

Ćwiczenia usprawniające analizę słuchową

Analiza:

  • słyszanych sylab;
  • głoskowa wyrazów (skojarzenie głoski ze znakiem graficznym);
  • wyrazów dwu- i trzysylabowych w mowie głośnej i cichej.
  • Ćwiczenia na materiale słownym i pozawerbalnym.
  • Dzielenie zdań na wyrazy, podawanie liczby wyrazów w zdaniu.
  • Określanie głosek w nagłosie i w środku wyrazów.
  • Czytanie sylab ukazywanych w krótkich ekspozycjach.
  • Czytanie wierszyka i podkreślanie rymów.
  • Dobieranie rymujących się nazw obrazków, wyrazów; wymyślanie własnych przykładów.
  • Liczenie głosek i sylab w wyrazach.
  • Modelowanie wyrazu za pomocą liter.
  • Określanie długości wyrazu na podstawie liczby sylab.
  • Podawanie wyrazu rozpoczynającego się wymienioną głoską lub sylabą.
  • Podział prostych wyrazów na sylaby, wyklaskiwanie wypowiadanych sylab.

Rozpoznawanie:

  • podanej głoski w nagłosie, śródgłosie i wygłosie wyrazów;
  • początku i końca oraz następstwa wymienianych wyrazów;
  • podanej sylaby w wyrazie;
  • obrazków na podstawie pierwszych głosek ich nazw.
  • Rozwiązywanie rebusów.
  • Rozróżnianie zdań długich i krótkich na podstawie liczby wyrazów w zdaniu.
  • Śpiewanie wyrazów i piosenek sylabami.
  • Tworzenie sylab.
  • Uzupełnianie początkowych i końcowych sylab w wyrazach.
  • Wskazywanie miejsca głoski na schemacie, usuwanie głoski.
  • Wydzielanie sylab i ich wzmacnianie liczmanami, ruchami.
  • Wykrywanie różnic i podobieństw między wyrazami (pierwsza i ostatnia głoska, liczba głosek, sylab).

Wyodrębnianie:

  • określonej głoski w nazwach przedmiotów;
  • samogłoski na początku wyrazu;
  • zdań z krótkich wypowiedzi;
  • wyrazu ukrytego w innym wyrazie.
  • Zaznaczanie sylab w wyrazach z falbankami.
  • Zestawienie obrazka ze schematem budowy dźwiękowej wyrazu.

Ćwiczenia usprawniające syntezę słuchową

  • Czytanie wyrazów sylabami, później całościowo.
  • Kończenie zaczętego wyrazu.
  • Przekształcenie wyrazów przez przestawienie głosek.
  • Pisanie sylab, wyrazów.
  • Składanie sylab z głosek, wyrazów z sylab.

Synteza:

  • usłyszanych głosek;
  • wyrazów złożonych z trzech do pięciu głosek; czterech do ośmiu głosek;
  • wyrazów dwu- i trzysylabowych w mowie głośnej i cichej.

Szeregowanie wyrazów według kolejności ich wypowiadania

Układanie trzy-, czterowyrazowych zdań z rozsypanki.

Tworzenie wyrazów:

  • dwusylabowych i dłuższych;
  • z pierwszych, ostatnich głosek nazw obrazka, a następnie bez obrazka;
  • z różnych głosek i liter;
  • przez łączenie sylab ze spółgłoską.

Układanie:

  • zdań i wyodrębnianie w nich wyrazów;
  • krótkich zdań;
  • prostych wyrazów z klocków literowych.

Wytworzenie zwiazku słuchowo-wzrokowego.

Ćwiczenia pamięci słuchowej

  • Analiza sylabowa usłyszanego wyrazu, zdania.

Dobieranie obrazków:

  • których nazwy posiadają w środku określoną głoskę, na przykład [a]: mak, rak;
  • według schematu.

Doskonalenie pamięci słuchowej w oparciu o ćwiczenia muzyczno-ruchowe i słowne, zabawy z rytmem i dźwiękiem.

Naśladowanie dźwięków zegara.

Opowiadanie treści usłyszanych bajek, opowiadań.

Powtarzanie:

  • prezentowanych struktur rytmicznych;
  • sekwencji dźwięków;
  • ciągów słownych i zdań;
  • wierszyków, piosenek, rymowanek.

Reagowanie na określone dźwięki.

Rozpoznawanie znanych piosenek po melodii i rytmie.

Rozwiązywanie zagadek zadawanych ustnie.

Realizowanie ruchem (klaskaniem, tupaniem) usłyszanego rytmu.

Zapamiętywanie:

  • krótkich rymowanek i wierszyków;
  • cztero-, pięciowierszowych wyliczanek;
  • nazw i odgłosów zwierząt domowych zawartych w piosence;
  • kolejnych słów w zdaniu;
  • liczby wyrazów w zdaniu;
  • liczby sylab w wyrazie.

Ćwiczenia fonacyjne

Mówienie krótkich tekstów z różnym natężeniem głosu: najpierw głośno, potem coraz ciszej, aż do szeptu.

Zabawy:

  • rozwijające wrażliwość słuchową;
  • ortofoniczne, logopedyczne, oddechowe.

Ćwiczenia słuchu fonematycznego

  • Doskonalenie słuchu fonematycznego i artykulacji głosek w oparciu o materiał słowno-obrazkowy.
  • Dopasowywanie litery do ilustracji.
  • Liczenie sylab w wyrazach i dotykanie obrazkiem cyfr odpowiadających kolejności sylab w wyrazie.
  • Powtarzanie par słów zawierających opozycyjne głoski, na przykład pary-bary.
  • Podawanie sylab i wyrazów z określoną głoską.
  • Różnicowanie słów podobnie brzmiących, na przykład: czapka – żabka, bucik – budzik.
  • Segregowanie obrazków ze względu na właściwości głosowe w ich nazwach, na przykład głoska dźwięczna – bezdźwięczna.
  • Tworzenie ciągów wyrazów, w których końcowa sylaba jednego jest początkową drugiego, np. przykład: mama – mata – tama.
  • Wskazywanie obrazka, którego nazwa zawiera daną głoskę.

źródło:

  • K. Grabe, E. Zarębińska, Program dydaktyczno-terapeutyczny dla dzieci z upośledzeniem lekkim – górna granica, eduforum.pl
  • R. Naprawa, A. Tanajewska, K. Szczepańska, Uwierz w siebie…, Harmonia Universalis, Gdańsk 2012