Cele logopedyczne:

  • likwidowanie nawyku zastępowania głosek szeregu syczącego głoskami szeregu szumiącego lub ciszącego (parasygmatyzm);
  • międzyzębowa realizacja głosek syczących.

Ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne

Ćwiczenia języka:

  • liczenie, oblizywanie dolnych zębów czubkiem języka po wewnętrznej stronie;
  • dotykanie czubkiem języka wewnętrznej powierzchni dolnych siekaczy z równoczesnym wybrzmiewaniem głoski [e];
  • zlizywanie czubkiem języka kremu czekoladowego z dolnych dziąseł;
  • zabawa w wymiatanie śmieci – energiczne wyrzucanie czubka języka zza dolnych zębów;
  • kląskanie czubkiem języka;
  • wypychanie językiem policzków;
  • układanie języka w kształt szpilki, łopaty, łyżeczki, rurki;
  • opieranie czubka języka o wewnętrzną stronę dolnych siekaczy i lekkie unoszenie przedniej części grzbietu języka do górnych zębów (ćwiczenie wykonuje się przy otwartej buzi i lekko rozchylonych wargach);
  • unoszenie języka na przemian do górnych i dolnych zębów;
  • energiczne wydmuchiwanie powietrza przez język zwinięty w rulonik (przy zaciśniętych kącikach warg) – zdmuchiwanie kulek waty, papieru.

Ćwiczenia warg:

  • rozciąganie warg do uśmiechu i wymawianie głoski [i];
  • przesadne wymawianie par samogłosek: [ui], [ue],
  • [ea], [oi];
  • układanie ust do uśmiechu i powrót do do pozycji neutralnej;
  • naprzemienne uśmiechanie się z pokazywaniem zębów i zasłanianie ich wargami;
  • wydawanie odgłosów z rozciągniętymi kącikami ust: kozy (me, me), barana (be, be), kurczątka (pi, pi);
  • pokazywanie szerokiego uśmiechu, a następnie ściąganie ust jak przy głosce [u];
  • nabieranie i powolnie wypuszczanie powietrza z jamy ustnej;
  • przepychanie powietrza z jednej strony jamy ustnej na drugą.

Ćwiczenia oddechowe:

  • Dmuchanie na chorągiewki i wiatraczki, piórko, płomień świecy (jak najdłużej na jednym wdechu).
  • Zabawa „Kto dmuchnie dalej” – zdmuchiwanie kulki waty kosmetycznej z ręki.
  • Robienie baniek mydlanych.
  • Dmuchanie przez rurkę do rurki w celu wytworzenia rowka na języku.
  • Dmuchanie na papierowe łódki, lekkie przedmioty pływające w misce z wodą.
  • Dmuchanie na papierowe ozdoby zawieszone na nitkach różnej długości.
  • Przedmuchiwanie papierowych kulek po trasie narysowanej na podłodze.
  • Przedmuchiwanie piłeczki pingpongowej do osoby siedzącej naprzeciwko.
  • Rozdmuchiwanie w naczyniu chrupek, ryżu, kawałków styropianu.
  • Nadmuchiwanie baloników, zabawek i piłek z folii.

Wywoływanie głosek

  • Ustalanie cech danej głoski (miejsca artykulacji, stopnia zbliżenia narządów mowy, udziału więzadeł głosowych).

Etapy wywoływania głoski:

  • wywoływanie w izolacji;
  • utrwalanie w sylabie;
  • utrwalanie w nagłosie, śródgłosie i a końcu wyrazu (powtarzanie wyrazów, nazywanie obrazków, mówienie wyrazów z pamięci, nazywanie przedmiotów z najbliższego otoczenia);
  • utrwalanie głosek w parach wyrazów (opozycje: [sz-s], [s-ś] itp.);
  • utrwalanie w zdaniach (powtarzanie zdań, samodzielne formułowanie prostych zdań, krótkie wypowiedzi na podstawie przeżyć, zjawisk, obserwacji, historyjek obrazkowych, recytacja wierszyków).

źródło: R. Naprawa, A. Tanajewska, K. Szczepańska, Otwórz się na świat…, Harmonia Universalis, Gdańsk 2013