Cele logopedyczne:
- likwidowanie nawyku zastępowania głosek szeregu syczącego głoskami szeregu szumiącego lub ciszącego (parasygmatyzm);
- międzyzębowa realizacja głosek syczących.
Ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne
Ćwiczenia języka:
- liczenie, oblizywanie dolnych zębów czubkiem języka po wewnętrznej stronie;
- dotykanie czubkiem języka wewnętrznej powierzchni dolnych siekaczy z równoczesnym wybrzmiewaniem głoski [e];
- zlizywanie czubkiem języka kremu czekoladowego z dolnych dziąseł;
- zabawa w wymiatanie śmieci – energiczne wyrzucanie czubka języka zza dolnych zębów;
- kląskanie czubkiem języka;
- wypychanie językiem policzków;
- układanie języka w kształt szpilki, łopaty, łyżeczki, rurki;
- opieranie czubka języka o wewnętrzną stronę dolnych siekaczy i lekkie unoszenie przedniej części grzbietu języka do górnych zębów (ćwiczenie wykonuje się przy otwartej buzi i lekko rozchylonych wargach);
- unoszenie języka na przemian do górnych i dolnych zębów;
- energiczne wydmuchiwanie powietrza przez język zwinięty w rulonik (przy zaciśniętych kącikach warg) – zdmuchiwanie kulek waty, papieru.
Ćwiczenia warg:
- rozciąganie warg do uśmiechu i wymawianie głoski [i];
- przesadne wymawianie par samogłosek: [ui], [ue],
- [ea], [oi];
- układanie ust do uśmiechu i powrót do do pozycji neutralnej;
- naprzemienne uśmiechanie się z pokazywaniem zębów i zasłanianie ich wargami;
- wydawanie odgłosów z rozciągniętymi kącikami ust: kozy (me, me), barana (be, be), kurczątka (pi, pi);
- pokazywanie szerokiego uśmiechu, a następnie ściąganie ust jak przy głosce [u];
- nabieranie i powolnie wypuszczanie powietrza z jamy ustnej;
- przepychanie powietrza z jednej strony jamy ustnej na drugą.
Ćwiczenia oddechowe:
- Dmuchanie na chorągiewki i wiatraczki, piórko, płomień świecy (jak najdłużej na jednym wdechu).
- Zabawa „Kto dmuchnie dalej” – zdmuchiwanie kulki waty kosmetycznej z ręki.
- Robienie baniek mydlanych.
- Dmuchanie przez rurkę do rurki w celu wytworzenia rowka na języku.
- Dmuchanie na papierowe łódki, lekkie przedmioty pływające w misce z wodą.
- Dmuchanie na papierowe ozdoby zawieszone na nitkach różnej długości.
- Przedmuchiwanie papierowych kulek po trasie narysowanej na podłodze.
- Przedmuchiwanie piłeczki pingpongowej do osoby siedzącej naprzeciwko.
- Rozdmuchiwanie w naczyniu chrupek, ryżu, kawałków styropianu.
- Nadmuchiwanie baloników, zabawek i piłek z folii.
Wywoływanie głosek
- Ustalanie cech danej głoski (miejsca artykulacji, stopnia zbliżenia narządów mowy, udziału więzadeł głosowych).
Etapy wywoływania głoski:
- wywoływanie w izolacji;
- utrwalanie w sylabie;
- utrwalanie w nagłosie, śródgłosie i a końcu wyrazu (powtarzanie wyrazów, nazywanie obrazków, mówienie wyrazów z pamięci, nazywanie przedmiotów z najbliższego otoczenia);
- utrwalanie głosek w parach wyrazów (opozycje: [sz-s], [s-ś] itp.);
- utrwalanie w zdaniach (powtarzanie zdań, samodzielne formułowanie prostych zdań, krótkie wypowiedzi na podstawie przeżyć, zjawisk, obserwacji, historyjek obrazkowych, recytacja wierszyków).
źródło: R. Naprawa, A. Tanajewska, K. Szczepańska, Otwórz się na świat…, Harmonia Universalis, Gdańsk 2013
