Komunikacja funkcjonalna – Program dla dzieci, które nie potrafią komunikować się za pomocą mowy

Komunikacja funkcjonalna

Ten program przeznaczony jest dla dzieci, które nie potrafią komunikować się za pomocą mowy.

Komunikacja funkcjonalna (użytkowa)

#autyzm#za#asd#pokrewne#niepełnosprawnośćintelektualna#innetrudności#innezaburzenia#ipet#rewalidacja#terapiazajęciowa

Cele:

1. Przedstawienie możliwości komunikacji za pomocą środków niewerbalnych.
2. Umożliwienie wyrażenia potrzeb dzieciom, które nie nauczyły się mówić.
3. Wyeliminowanie zachowań destrukcyjnych spowodowanych frustracją, wywołaną brakiem umiejętności zakomunikowania swoich potrzeb.
4. Stworzenie podstaw nauki mowy.

Przebieg:

Ten program przeznaczony jest dla dzieci, które nie potrafią komunikować się za pomocą mowy. Pozwala na wykorzystanie niewerbalnych środków do komunikowania się z innymi. Wykorzystaj przedmioty lub rysunki przedmiotów jako środek umożliwiający wyrażenie życzenia lub potrzeby.

Podpowiedzi:

Stosuj podpowiedzi werbalne, wskazujące lub fizyczne. Stopniowo wycofuj podpowiedzi.

Kryteria wstępne:

Uczeń potrafi dopasowywać jednakowe przedmioty.

Opanowanie umiejętności:

Uczeń 8 na 10 razy wykonuje zadanie prawidłowo, bez dodatkowej pomocy ze strony nauczyciela. Taki sam wynik powinien osiągnąć z co najmniej jeszcze jednym nauczycielem.

Faza 1: Wybór

Pokaż uczniowi 2 lub więcej przedmiotów do wyboru. Spytaj: „Co chcesz?”. Daj uczniowi przedmiot, który wybrał i zabierz wszystkie inne. Odczekaj chwilę zanim znowu pozwolisz uczniowi wybierać, aby odczuł konsekwencje błędnego wyboru. Jeśli uczeń zacznie się denerwować, bo nie otrzymał tego, o co mu chodziło, pomóż mu wskazać przedmiot, o który twoim zdaniem chodziło (wskaż przedmiot, lub chwyć za rękę ucznia i wskaż nią na przedmiot).

Faza 2:

1. ) Dopasowywanie obrazków do przedmiotów. Rozpocznij ten etap, gdy uczeń pomyślnie wykona zadania fazy 1. Połóż na stole przed uczniem dwie lub więcej rzeczy wzmacniające. Daj mu obrazek i powiedz: „Ułóż przy takim samym”. Jeśli będzie trzeba zastosuj podpowiedź. Wzmocnij poprzez danie uczniowi niewielkiej ilości tego, co przedstawia obrazek.
2. ) Dopasowywanie przedmiotów do obrazków. Rozpocznij ten etap, gdy uczeń pomyślnie wykona zadania Fazy 1. Połóż na stole przed uczniem dwa lub więcej obrazków. Daj mu wzmacniającą rzecz i powiedz: „Ułóż przy takim samym”. Jeśli będzie trzeba zastosuj podpowiedź. Wzmacniaj dając uczniowi niewielką ilość danej rzeczy.

Faza 3:

1. ) Wskazywanie na zdjęcie przedmiotu. Połóż przed uczniem 2, lub więcej zdjęć. Pokaż mu przedmiot (ale nie dawaj go uczniowi i trzymaj poza zasięgiem jego rąk) i powiedz: Wskaż takie samo”.
2. ) Wskazywanie przedmiotu przedstawionego na zdjęciu. Połóż przed uczniem 2, lub więcej przedmiotów. Pokaż mu zdjęcie, (ale nie dawaj go uczniowi i trzymaj poza zasięgiem jego rąk) i powiedz: „Wskaż takie samo”.

Faza 4: Wybieranie zdjęcia

Rozpocznij ten etap, gdy uczeń opanuje dopasowywanie co najmniej pięciu przedmiotów z Fazy 2 i 3. Połóż w zasięgu ucznia zdjęcie rzeczy, którą uczeń bardzo chciałby mieć. Zastosuj podpowiedź manualną, aby uczeń wziął zdjęcie danego przedmiotu i ci je przyniósł. Natychmiast nazwij przedmiot na zdjęciu i wymień zdjęcie na przedmiot, który przedstawiało. Któregokolwiek zdjęcia uczeń by nie dotknął, daj mu odpowiadający przedmiot. Zdjęć używaj również do przedstawienia czynności wykonywanych w domu i poza nim. Przejdź do miejsca, w którym znajduje się zwykle ten przedmiot, lub gdzie wykonuje się dana czynność i tam przeprowadź szereg prób. Od razu pozwól uczniowi wykonać czynność, którą przedstawiało zdjęcie (np. jedzenie, picie, huśtanie się na huśtawce, itd.). Na początku uczeń powinien wykonywać zadania blisko miejsc, w których znajdują się przedmioty wykorzystywane w ćwiczeniach. Następnie niech uczeń wręczy zdjęcie dorosłemu i natychmiast wykona daną czynność.

Gdy uczeń będzie wykonywał zadania w sposób spójny i konsekwentny, możesz zwiększyć liczbę pokazywanych zdjęć. Na początku użyj jednego przedmiotu, który nie jest motywujący, jako bodźca rozpraszającego. Ma to zagwarantować, że wybory ucznia będą znaczące. Stopniowo zwiększaj odległość w jakiej układasz zdjęcia od ucznia, oraz ich liczbę. Niech zdjęcia będą zawsze dostępne dla ucznia, aby mogły służyć jako ośrodek do wyrażania potrzeb i pragnień w ciągu całego dnia.

Komunikacja za pomocą obrazu (przykłady)

• łazienka
• muzyka
• chipsy
• jazda samochodem
• kaseta wideo
• picie
• płatki śniadaniowe
• huśtawki
• wyjście na dwór
• komputer.

Faza 5: Wykonywanie poleceń przedstawionych za pomocą zdjęcia

Użyj zdjęć ucznia wykonującego poszczególne czynności. Pokaż zdjęcie uczniowi i powiedz: „Zrób to” (Leaf, McEachin, 2017).

źródło: R. Leaf, J. McEachin: „Praca nad rozwojem…”, Wydawnictwo LTW, Warszawa 2017