Istotą problemów dziecka z ADHD jest:

Nadmierna ruchliwość

Symptomy i trudności

  • nerwowe poruszanie rękami i stopami;
  • wiercenie się, wstawanie z ławki, chodzenie bez pozwolenia po klasie;
  • ciągłe szukanie czegoś w plecaku;
  • hałaśliwość;
  • gadatliwość, wyrywanie się do odpowiedzi bez podnoszenia ręki, ciągła chęć bycia pytanym (często bez znajomości odpowiedzi);
  • domaganie się natychmiastowej gratyfikacji;
  • nieprzestrzeganie reguł.

Wskazówki do pracy z uczniem

  • otwieranie „zaworu bezpieczeństwa”, tzn. pozwalanie na opuszczanie przez dziecko na chwilę z klasy (wysyłanie go do biblioteki po „potrzebną” książkę, do sekretariatu po „potrzebny” papier kancelaryjny, do pedagoga z „pilnym” pismem itp.);
  • zalecanie dziecku wykonania drobnych czynności: zbieranie zeszytów, zawieszanie mapy, zmazanie tablicy, podlanie kwiatków itp.;
  • gdy biega po korytarzu, zatrzymanie go i, utrzymując kontakt wzrokowy, zagadnięcie o coś, zapytanie o imię, prośba o pomoc w jakiejś sprawie;
  • ciągłe zwracanie uwagi na nadmierne pobudzenie;
  • niereagowanie na odpowiedzi dziecka, jeśli wcześniej się nie zgłosiło, podnosząc rękę.

Nadmierna impulsywność

Symptomy i trudności

  • działanie bez zastanowienia na zasadzie pomysł-reakcja;
  • nieumiejętność wczucia się w sytuację drugiej osoby;
  • niecierpliwość, nieumiejętność czekania na swoją kolej;
  • częste wtrącanie się do rozmowy, przerywanie wypowiedzi kolegów i nauczycieli;
  • przypadkowe, nieumyślne różnych rzeczy;
  • nieumiejętność robienia czegoś w określonej kolejności;
  • większa chęć do mówienia niż słuchania.

Wskazówki do pracy z uczniem

  • ustalenie zasad i granic;
  • sformułowanie i jasno i w prosty sposób swoich oczekiwań (dziecko poczuje się pewniej, wiedząc dokładnie, czego się od niego wymaga); ma to działanie łagodzące i hamujące, a nie karzące;ich
  • wypisanie obowiązujących zasad zachowania i umieszczenie ich w widocznym miejscu w klasie; egzekwowanie ich przestrzegania bez przerwy, od razu i wprost;
  • niewdawanie się w skomplikowane dyskusje o sprawiedliwości (są zasady, należy je respektować);
  • określenie naturalnych konsekwencji nieprzestrzegania zasad i przekraczania ustalonych granic; powinny być one:
  • – szybkie (natychmiast po przewinieniu),
  • – skuteczne (doprowadzone do końca),
  • – sprawiedliwie (odpowiednie do przewinienia);
  • wyjaśnienie dziecku – odwołując się do ustalonych zasad – dlaczego spotykają go określone konsekwencje (np. „Nie wolno krzyczeć podczas lekcji”, „Nie wolno popychać kolegów”); rodzaje konsekwencji:
  • – naprawianie szkód (posprzątanie rozrzuconych rzeczy kolegi, przeproszenie go przed całą klasą),
  • – wyłączenie z sytuacji (odesłanie w bezpieczne miejsce – do biblioteki, do pedagoga z poleceniem realizacji niezbyt atrakcyjnego zajęcia, np. przepisywania nudnego tekstu); ta konsekwencja jest skuteczna tylko wtedy, gdy odbierana jest przez dziecko jako nieprzyjemna,
  • – ograniczenie swobody działań (przytrzymanie dziecka za rękę i odprowadzenie go do ławki).

Przede wszystkim jednak:

  • zauważenie każdego sukcesu dziecka i podkreślenie go, kiedy to tylko możliwe;
  • nieżałowanie zachęt, wsparcia, pochwał; chwalenie za każdy etap pracy: konkretnie, w urozmaicony sposób;
  • pokazywanie, co dziecko robi dobrze, opisywanie tego: „Podoba mi się, że masz na ławce ładnie poukładane książki i kredki”, a nie „Wreszcie masz porządek na ławce”; „Jest mi bardzo miło, że na pierwszej lekcji nie kręciłeś się i nie wychodziłeś z ławki”, a nie „Na pierwszej lekcji byłeś grzeczny” (K. Słupek, 2018).

źródło: K. Słupek, Uczniowie ze specjalnymi potrzebami…, HARMONIA, Gdańsk 2018

fot. „Staś” sylwiaiwan.com