Nadpobudliwość psychoruchowa z deficytem uwagi – wskazówki do pracy z uczniem

Oficjalnie w piśmiennictwie przyjęto dwie nazwy nadpobudliwości psychoruchowej:

Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD), czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji – klasyfikacja Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (DSM – 5);
Hyperkinetic Disorder, czyli zespół hiperkinetyczny – międzynarodowa klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych Światowej Organizacji Zdrowia (ICD – 10).

Istotą problemów ucznia z ADHD jest:

zaburzona koncentracja;
nadmierna ruchliwość;
nadmierna impulsywność.

Zaburzona koncentracja

Symptomy i trudności

uczeń zapomina, co było zadane;
nie wie, co przynieść na zajęcia;
zapomina poleceń, nie słyszy ich, nie odpowiada na nie;
często przerywa pracę, nie kończy jej lub rozpoczyna ją od początku;
łatwo się zniechęca;
ma ciągle bałagan na ławce;
wszystkie znajdujące się wokół niego przedmioty rozpraszają go.

Wskazówki do pracy z uczniem

pamiętanie, że w klasie powinien być ład i porządek: określone, stałe miejsca do konkretnej aktywności, wydzielone półki, szafki do przechowywania pomocy szkolnych;
posadzenie dziecka blisko biurka nauczyciela lub miejsca, w którym nauczyciel najwięcej przebywa – z dala od miejsc, które łatwo mogą rozproszyć (okna, drzwi);
pamiętanie, że najlepszym dla ucznia towarzyszem w ławce jest dobry i spokojny kolega, ale nie najbliższy przyjaciel;
dawanie bardzo krótkich komunikatów: „Otwórz zeszyt”, „Spakuj książki”, „Spójrz na tablicę”;
powtarzanie poleceń (krótko i czytelnie); zapisywanie ich; proszenie ucznia o ich powtórzenie;
sprawdzanie, czy uczeń wykonał polecenie (np. czy otworzył książkę na podanej stronie), a dopiero potem wydawanie następnego (np. „Znajdź zadanie drugie”);
częste nawiązywanie z dzieckiem kontaktu wzrokowego; stawanie przy nim, poklepanie po ramieniu, pochwała, zachęcenie, podtrzymanie na duchu;
ogłaszanie tego, co ma być powiedziane, zanim zostanie powiedziane; powiedzenie, a potem powtórzenie, co zostało powiedziane;
powtarzanie, powtarzanie, powtarzanie;
rozkładanie obszernych zdań (poleceń) na mniejsze; dawanie dziecku czasu na ich realizację, każde mniejsze zadanie wydaje się na tyle małe, że można je wykonać, dlatego dziecko nie ma poczucia, że coś jest ponad jego siły (przytłoczenia);
upraszczanie treści instrukcji i poleceń;
uczenie dziecka robienia planów i harmonogramów, list, tabelek, spisów, do których może się odwołać, kiedy się zagubi;
pokazanie różnych „sztuczek” pomagających w zapamiętywaniu (rymy, kody, akrostychy itp);
odpowiednio wczesne przygotowywanie dziecka do zmian; ogłaszanie, co się nowego wydarzy, przypominanie o tym w miarę zbliżania się terminu zmiany;
przypominanie o terminowych zadaniach;
dopilnowywanie, aby dziecko, kończąc zajęcia, miało:
– sporządzone notatki z lekcji (nie musi być ona pełna, ale powinna zawierać najistotniejsze treści; wypunktowanie ich w trakcie lekcji, podkreślenie, specjalne zaznaczenie),
– zapisaną informację o pracy domowej: pisemnej i ustnej (jeśli nic nie jest zadane, dziecko także powinno mieć wpis, np. „nic do zrobienia”),
– zapisaną informację o nowym, niecodziennym wydarzeniu: wycieczce, uroczystości szkolnej, nowych przyborach, które należy przynieść np. na plastykę (zapis musi być jednoznaczny i dokładny),
zapisaną informację o przewidywanym sprawdzianie, powtórzeniu wiadomości (termin, zakres materiału) (Słupek, 2018).