Oficjalnie w piśmiennictwie przyjęto dwie nazwy nadpobudliwości psychoruchowej:
- Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD), czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji – klasyfikacja Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (DSM – 5);
- Hyperkinetic Disorder, czyli zespół hiperkinetyczny – międzynarodowa klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych Światowej Organizacji Zdrowia (ICD – 10).
Istotą problemów ucznia z ADHD jest:
- zaburzona koncentracja;
- nadmierna ruchliwość;
- nadmierna impulsywność.
Zaburzona koncentracja
Symptomy i trudności
- uczeń zapomina, co było zadane;
- nie wie, co przynieść na zajęcia;
- zapomina poleceń, nie słyszy ich, nie odpowiada na nie;
- często przerywa pracę, nie kończy jej lub rozpoczyna ją od początku;
- łatwo się zniechęca;
- ma ciągle bałagan na ławce;
- wszystkie znajdujące się wokół niego przedmioty rozpraszają go.
Wskazówki do pracy z uczniem
- pamiętanie, że w klasie powinien być ład i porządek: określone, stałe miejsca do konkretnej aktywności, wydzielone półki, szafki do przechowywania pomocy szkolnych;
- posadzenie dziecka blisko biurka nauczyciela lub miejsca, w którym nauczyciel najwięcej przebywa – z dala od miejsc, które łatwo mogą rozproszyć (okna, drzwi);
- pamiętanie, że najlepszym dla ucznia towarzyszem w ławce jest dobry i spokojny kolega, ale nie najbliższy przyjaciel;
- dawanie bardzo krótkich komunikatów: „Otwórz zeszyt”, „Spakuj książki”, „Spójrz na tablicę”;
- powtarzanie poleceń (krótko i czytelnie); zapisywanie ich; proszenie ucznia o ich powtórzenie;
- sprawdzanie, czy uczeń wykonał polecenie (np. czy otworzył książkę na podanej stronie), a dopiero potem wydawanie następnego (np. „Znajdź zadanie drugie”);
- częste nawiązywanie z dzieckiem kontaktu wzrokowego; stawanie przy nim, poklepanie po ramieniu, pochwała, zachęcenie, podtrzymanie na duchu;
- ogłaszanie tego, co ma być powiedziane, zanim zostanie powiedziane; powiedzenie, a potem powtórzenie, co zostało powiedziane;
- powtarzanie, powtarzanie, powtarzanie;
- rozkładanie obszernych zdań (poleceń) na mniejsze; dawanie dziecku czasu na ich realizację, każde mniejsze zadanie wydaje się na tyle małe, że można je wykonać, dlatego dziecko nie ma poczucia, że coś jest ponad jego siły (przytłoczenia);
- upraszczanie treści instrukcji i poleceń;
- uczenie dziecka robienia planów i harmonogramów, list, tabelek, spisów, do których może się odwołać, kiedy się zagubi;
- pokazanie różnych „sztuczek” pomagających w zapamiętywaniu (rymy, kody, akrostychy itp);
- odpowiednio wczesne przygotowywanie dziecka do zmian; ogłaszanie, co się nowego wydarzy, przypominanie o tym w miarę zbliżania się terminu zmiany;
- przypominanie o terminowych zadaniach;
- dopilnowywanie, aby dziecko, kończąc zajęcia, miało:
- – sporządzone notatki z lekcji (nie musi być ona pełna, ale powinna zawierać najistotniejsze treści; wypunktowanie ich w trakcie lekcji, podkreślenie, specjalne zaznaczenie),
- – zapisaną informację o pracy domowej: pisemnej i ustnej (jeśli nic nie jest zadane, dziecko także powinno mieć wpis, np. „nic do zrobienia”),
- – zapisaną informację o nowym, niecodziennym wydarzeniu: wycieczce, uroczystości szkolnej, nowych przyborach, które należy przynieść np. na plastykę (zapis musi być jednoznaczny i dokładny),
- zapisaną informację o przewidywanym sprawdzianie, powtórzeniu wiadomości (termin, zakres materiału) (Słupek, 2018).
Nadmierna ruchliwość i impulsywność zostaną opisane w przyszłych wpisach na stronie.
źródło: K. Słupek, Uczniowie ze specjalnymi potrzebami…, HARMONIA, Gdańsk 2018
